خانه قابل حمل (Mobile House) یکی از ایده های قرن هفدهم بود که به شکلی ابتدایی در قالب واگن های سیار در فرانسه متولد شدند و مورد استفاده دوره گردها و سیرک بازان و خانه به دوشان قرار گرفتند اما توسعه‌ی روش های طراحی و ساخت این خانه های سیار در امریکا برای استفاده‌ی کشاورزان و دامداران امریکایی رخ داد. گاوچران های امریکایی مجبور بودند مدت های طولانی هفته ها و گاه ماه ها در سفر به سر ببرند و به یک سرپناه راحت سیار نیاز داشتند. در حقیقت نوعی زندگی عشایری مبتنی بر کوچ سازمان یافته تری داشتند. این ساختمان ها در ابتدا نوعی درشکه ی توسعه یافته با سازه های چوبی بودند که با اسب قابل حمل و جابه جایی بودند و می توانستند سال ها به عنوان یک خانه مورد استفاده قرار بگیرند.

کاربری نظامی برای تأسیس ساختمان های اسکان، اداری و ستادی دومین عرصه ای بود که به وفور ساختمان های موبایل را به کار بستند. نیاز به تأسیس سریع ساختمان، برچیدن سریع، به جا نگذاشتن نخاله و نشانه، انتقال و استقرار سریع و راحت ستادی، همگی موجب شدند تا ساختمان های موبایل در بستر مهندسی ارتش توسعه یافته و به ساختمان هایی امن و مطمئن مجهز به تکنولوژی و فناوری های بالا و گرانقیمت به منصه‌ی ظهور برسند که از نظر راحتی و ایستایی حتی از ساختمان های سنتی پیشی بگیرند. امروزه طراحی و ساخت خانه های موبایل با اتکا بر تکنولوژی های ساخت مبتنی بر CAD/CAM‌ و سیستم های هیدرولیکی و مصالح مقاوم موجب پیشرفت های چشمگیر در ساخت ساختمان های موبایل بسیار گرانقیمت شده است که از نظر امنیت وایمنی سازه ای و ساختمانی و راحتی و آسایش مسکونی همراه با جذابیت های قابلیت بسیار راحت جا به جایی موجب رونق تجرات گران و پر سود خانه های سیار شده است.

با توسعه‌ی تکنولوژی سازه های قاب سبک فلزی LSF‌ و پیشرفت های طراحی و اتصالات و ماشین آلات تولید مانند سیستم های CAD/CAM‌ و نیازهای بازار تقاضا برای کاربری های گوناگون، سازه های LSF‌ نیز سهمی از تولید ساختمان های موبایل را به خود اختصاص دادند و توانستند به خوبی پاسخگوی نیازهای تقاضا باشند. دقت و سهولت بالای ساخت و تولید و مقاومت و ایستایی سازه ای سیستم ساختمانی قاب سبک فلزی LSF برای ساختمان های سیار ایده آل بود و موجب گردید تا به عنوان گزینه‌ی مطلوبی در این عرصه به کار گرفته شود.

برای مهار ساختمان قاب سبک فولادی LSF در برابر نیروهای جانبی باد و زلزله، از انواع روش های مهاربندی یا دیوارهای برشی استفاده می گردد. مهاربندی قطری با تسمه های فولادی یکی از متداول ترین روش های مهاربندی برای اغلب ساختمان های کوتاه مرتبه LSF در نواحی زلزله خیزی، در شرایطی استفاده می گردد که نیاز به افزایش ضریب رفتار R در ضریب زلزله نباشد.

طراحی مهاربندی قطری مطابق با ضوابط استانداردهای AISI S213 یا AISI S400 2016 یا ضوابط فصل ششم نشریه ی 612 انجام می گیرد.

نخشتین گام برای طراحی مهاربندهای قطری، در نحوه ی مکان یابی مهاربندهای قطری می باشد. این مکان یابی در پلان معماری ساختمان، تعیین کننده ی اصلی انتخاب نوع مهاربندی براساس قطری تسمه ای یا پوشش های سازه ای فولادی و چوبی می باشد. زیرا پلان معماری تعیین کننده ی نحوه ی توزیه نیروها بر اساس دیوارهای برشی و مهاربندی خواهد بود. از این رو نخستین موضوع، بررسی وضعیت دیوارها برای تعیی نوع دیوار برشی یا مهاربندی و مکان یابی آن خواهد بود.

1. برای مکان یابی دیوارهای مهاربندی قطری با تسمه های فولادی (Diagonal Steel Strap Bracing) در سازه های قاب سبک فولادی، نخستین شرط الزامی، رعایت زاویه ی حداقل 30 درجه ای و حداکثر 60 درجه در زاویه ی نصب مهاربندهای قطری می باشد. در صورتی که این زاویه تأمین نباشد باید نوع دیوار را از مهاربندی قطری به دیوار برشی با پوشش ورق های سازه ای فولادی یا چوبی تغییر داد. در شرایطی هم که نیروی توزیع شده دیوار چندان زیاد نباشد، می توان با تقسیم دیوار دقیقاً از نقطه ی وسط به دو قسمت بالا و پایین، از 2 ناحیه ی مهاربندی قطری در ارتفاع دیوار استفاده کرد.

2. یکی دیگر از شرایط بسیار مهم در تعیین جانمایی دیوارهای مهاربندی قطری با تسمه های فولادی یا دیوارهای برشی با پوشش صفحات سازه ای چوبی یا پوشش ورق های فولادی، دقت در تخت و یکنواخت بودن دیوارهاست. دیوارهایی که دارای انحنای صفحه ای بوده و یا برای نمادهای معماری انتخاب شده اند، برای انتخاب به عنوان دیوارها مهاربندی یا دیوارهای برشی با پوشش صفحات سازه ای چوبی یا پوشش ورق فولادی مناسب نیستند و مهاربندی روی دیوارهای با انحنای صفحه ای ممنوع می باشد.

نمونه هایی از ایرادات فنی اجرا شده در موضوع نقض زاویه ی مهاربندی را در تصاویر مشاهده می نمایید:

1- شرکت منازیل، لایسنز جنسیز کانادا در دوبی

***

2- شرکت تدبیربنا آزما، مجمتمع مسکونی 1280 واحدی مسکن مهر مرودشت

***

3- شرکت بهساز اندیشان تهران، پروژه ی ساختمان اداری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی